Liste des noms latins des villes européennes
page de liste de Wikipédia
Cet article donne une liste de villes d'Europe ayant fait partie de l'Empire romain ou dont le nom latin[1] apparaît dans des documents historiques. L'utilisation religieuse et administrative de la langue latine ayant perduré longtemps après la fin de l'Empire, de nombreuses cités se sont donné un nom latin, même lorsqu'elles ont été créées plus récemment et même en dehors de l'ancien limes. De même, la tradition de se donner une devise en latin a contribué à ce que des villes se donnent un nom dans cette langue.
Allemagne modifier
Nom latin | Nom français |
---|---|
Colonia Claudia Ara Agrippinensium | Cologne |
Aqua Villae | Badenweiler |
Aquisgrana, Aquis Granum, Aquae GranNi, Aquensis urbs, Granis aquae | Aix-la-Chapelle |
Arae Flaviae | Rottweil |
Assindria | Essen |
Augusta Vindelicorum | Augsbourg |
Aurelia Aquensi | Baden-Baden |
Badena civitas | Baden |
Batavis, Castra Batavorum, Castra Batava | Passau |
Berolinum | Berlin |
Bonna | Bonn |
Borbetomagus, Vormatia, Augusta Vangionum[2] | Worms |
Brema | Brème |
Brunsvicum | Brunswick |
Budissina | Budisse |
Cambodunum | Kempten |
Castra Regina, Ratisbona | Ratisbonne |
Castrum Novaesium | Neuss |
Chemnitium, Chemnicium | Chemnitz |
Cignavia, Cignea, Cygnea, Cynavia | Zwickau |
Clivia | Clèves |
Colonia Agrippina, Colonia Agrippinensis | Cologne |
Colonia Ulpia Traiana, Vetera | Xanten |
(Castellum apud) Confluentes | Coblence |
Constantia | Constance |
Cruciniacum | Bad Kreuznach |
Dispargum | Duisbourg |
Dresda | Dresde |
Emetha, Amuthon, Embda, Emda, Embden | Emden |
Erfordia, Erphesfurt | Erfurt |
Esilinga, Ezelinga, Ezzilinga | Esslingen |
Francofortum ad Moenum | Francfort-sur-le-Main |
Friburgum Brisgoviae | Fribourg-en-Brisgau |
Goettinga | Göttingen |
Goslaria | Goslar |
Hale Suevice | Schwäbisch Hall - Hall in Schwaben |
Hamburgum, Hamburgium, Hammonia | Hambourg |
Hannovera | Hanovre |
Herbipolis | Wurtzbourg |
Hildanus | Hilden |
Iuliacum | Juliers |
Lauriacum | Lorch |
Lavinga | Lauenburg |
Lindaugia, Lindavia | Lindau |
Lipsia | Leipzig |
Locoritum | Lohr |
Lubica (GOL[3]: Lubicana, Lubeca, Lubecum, Lubacovia, Lybichi) | Lübeck |
Magdeburgum | Magdebourg |
Manhemium | Mannheim |
Misnia (GOL[3]: Misnensis marchia) | Meissen |
Moguncia, Moguntia, Moguntiacum, Mogontiacum | Mayence |
Monachium, Monacum | Munich |
Monasterium in Eifel | Bad Münstereifel |
Monasterium Westphaliae | Münster |
Norimberga | Nuremberg |
Novaesium, Novensium | Neuss |
Noviomagus Nemetum (GOL[3]: Augusta Nemetum, Nemetis, Nemodona, Spira, Spiratia, Sphira, Spyrea) | Spire |
Noviomagus Trevirorum (NLU; GOL[3]: Augusta Trevirorum, Treviris, Treberis) | Trèves |
Patavia, Castra Batava | Passau |
Ratisbona, Radaspona | Ratisbonne |
Rigomagus | Remagen |
Stutgardia, Stuogardia | Stuttgart |
Tremonia | Dortmund |
Tubinga | Tübingen |
Tulpiacum, Tolbiacum | Zülpich |
Vetera, Colonia Ulpia Traiana | Xanten |
Wormatia | Worms |
Autriche modifier
Nom latin | Nom français |
---|---|
Brigantium, Brigantia | Brégence |
Carnuntum | Bad Deutsch-Altenburg - Petronell |
Clagenfurtum | Klagenfurt - Celovec |
Iuenna | Jaunstein - Podjuna |
Iuvavum | Salzbourg |
Lentia | Linz |
Noreia | Neumarkt in Steiermark |
Oenipons | Innsbruck |
Ovilava | Wels |
Salisburgium, Iuvavia | Salzbourg |
Veldidena | Wilten |
Vindobona, Vienna (Austriae) | Vienne |
Virunum | Maria Saal - Maria in Solio, (Gospa Sveta) |
Belgique modifier
Nom latin | Nom français |
---|---|
Aldenarda [1] | Audenarde |
Alostum [2] | Alost |
Anderlacum | Anderlecht |
Arvia | Herve |
Atuatuca Tungrorum | Tongres |
Brugae | Bruges |
Bruxella, Bruxellae | Bruxelles |
cARNOTUS | Charleroi |
Cortracum[3] | Courtrai |
Damma, Dammum | Damme |
Furna[4] | Furnes |
Gandavum[5] | Gand |
Leodium | Liège |
LUTOSA[4] | Leuze-en-Hainaut |
Namurcum | Namur |
Teneramonda[6] | Termonde |
Tornacum | Tournai |
Danemark modifier
Nom latin | Nom français |
---|---|
Hafnia, Hauniae | Copenhague |
Espagne modifier
Nom latin | Nom français |
---|---|
Asopus | Aspe |
Asturica Augusta | Astorga |
Iulia Augusta Faventia Paterna Barcino | Barcelone |
Colonia Norba Caesarina | Cáceres |
Augusta Urbs Gaditana | Cadix |
Julióbriga | Campoo de Enmedio |
Carthago Nova | Carthagène |
Corduba Colonia Patricia | Cordoue |
Colonia Iulia Augusta Emerita | Mérida |
Caesar Augusta | Saragosse |
Hispalis | Séville |
Baelo Claudia | Tarifa |
Colonia Iulia Urbs Triumphalis Tarraco | Tarragone |
Valentia Edetanorum | Valence |
Estonie modifier
Nom latin | Nom français |
---|---|
Revalia | Tallinn |
Tharbata | Tartu |
Finlande modifier
Nom latin | Nom français |
---|---|
Aboa | Turku (Åbo) |
Arctopolis | Pori (Björneborg) |
Arx Savonum | Savonlinna (Nyslott) |
Arx Tavastiae, Tavasteburgum | Hämeenlinna (Tavastehus) |
Borgoa | Porvoo (Borgå) |
Brahestadium | Raahe (Brahestad) |
Cajaneburgum | Kajaani (Kajana) |
Carolina Vetus | Kokkola (Karleby) |
Christinea | Kristinestad (Kristiinankaupunki) |
Fredericia | Hamina (Fredrikshamn) |
Helsinkium | Helsinki (Helsingfors) |
Michaelia | Mikkeli (St. Michel) |
Neo-Carolina | Nykarleby (Uusikaarlepyy) |
Neostadium | Uusikaupunki (Nystad) |
Ostia Carelorum | Joensuu |
Portus Mariae | Mariehamn (Maarianhamina) |
Raumoa | Rauma (Raumo) |
Sala | Salo |
Tammerforsia | Tampere (Tammerfors) |
Tornea | Tornio (Torneå) |
Uloa | Oulu (Uleåborg) |
Vallis Gratiae | Naantali (Nådendal) |
Vasa | Vaasa (Vasa) |
France modifier
Nom latin | Nom français |
---|---|
Alba Helviorum | Alba-la-Romaine (Ardèche) |
Juliomagus, Juliomagus Andium, Andegavum | Angers (Maine-et-Loire) |
Aquae Sextiae | Aix-en-Provence |
Aquae Tarbellicae | Dax |
Arausio | Orange |
Arelate | Arles |
Argentoratum, Augusta Argentorate, Argentoria, Argentinensis | Strasbourg |
Arpajonum, Arpajoni castrum, Arpacona | Arpajon |
S. Audoeni fanum, villa od. domus | Saint-Ouen |
Augusta Suessionum | Soissons |
Augusta Viromanduorum | Saint-Quentin |
Augustodunum | Autun |
Augustodurum, Bajocae, Bajocassium civitas | Bayeux |
Augustomagus | Senlis |
Aureliani | Orléans |
Autessiodurum | Auxerre |
Autricum | Chartres |
Avenio | Avignon |
Bagacum Nerviorum | Bavay (Nord) |
Belna | Beaune |
Brestum, Brestia, Brivates Portis | Brest |
Brigantio | Briançon |
Burdigala | Bordeaux |
Caesarodunum, Turoni, Metropolis civitas Turonum, Turonorum, Augusta Turonum, T(h)oronus, Turonica civitas | Tours |
Caesaromagus | Beauvais |
Camaracum | Cambrai |
Castrum Caninum | Château-Chinon |
Castrum Vernonense | Vernon |
Catalaunum, Catelaunorum | Châlons-sur-Marne |
Condevincum | Nantes |
Condevincum Redonum | Rennes |
Corensi | Corancy (Nièvre) |
Crisenaria | Cressy |
Cularo (jusque 381) | Grenoble |
Damovilla | Damville (Eure) |
Darioritum | Vannes |
Decetia | Decize (Nièvre) |
Dinia, Diniensium civitas | Digne-les-Bains (Alpes-de-Haute-Provence) |
Divio | Dijon |
Divodurum | Metz |
Divona | Cahors |
Durocortorum | Reims |
Flavia (GOL[3]: Flaviacum) | Saint-Germer-de-Fly (Oise) |
Flaviniacum (GOL[3]: Flaviacum) | Flavigny-sur-Ozerain (Côte-d'Or) |
Forum Julii | Fréjus, Var |
Gesoriacum, Bononia | Boulogne-sur-Mer |
Glanum | Saint-Rémy-de-Provence (Bouches-du-Rhône) |
Gratianopolis (à partir de 381) | Grenoble |
Lugdunum | Lyon |
Lugdunum Clavatum, Laudunum, Laudunensis | Laon |
Lugdunum Convenarum | Saint-Bertrand-de-Comminges |
Lutetia | Paris |
Massilia | Marseille |
Medicinum | Mézin (Lot-et-Garonne) |
Mediolanum Aulercorum | Évreux |
Mediolanum Santonum | Saintes |
Narbo Martius, Narbonensis | Narbonne |
Nemausus | Nîmes |
Nemetacum Atrebatum | Arras |
Nicaea, Nicia, Masea | Nice |
Noviodunum | Jublains (Mayenne) |
Noviodunum Biturigum | Neung-sur-Beuvron (Loir-et-Cher) |
Noviomagus Lexoviorum (GOL[3]: Lexovium) | Lisieux (Calvados) |
Noviomagus Veromanduorum (GOL[3]: Noviomium, Noviomense palatium, Noviomum, Novionum) | Noyon (Oise) |
Novio Rito (GOL[3]: Niortum, Novirogus, Nyrax) | Niort |
Ramboletium | Rambouillet |
Ratiatum | Rezé (Loire-Atlantique) |
Rotomagus | Rouen |
Samarobriva | Amiens |
Spinetum, Spinogelum, Spinoilum, Espinolum | Épinay-sur-Orge (Essonne) |
Tolosa | Toulouse |
Vesontio | Besançon |
Vienna Allobrogum | Vienne, Isère |
Viennavicus | Vienne-en-Val (Loiret) |
Vierium | Vihiers (Maine-et-Loire) |
Vorgium | Carhaix-Plouguer (Finistère) |
Hongrie modifier
Nom latin | Nom français |
---|---|
Ad Flexum | Mosonmagyaróvár |
Agria | Eger |
Alba Regia | Székesfehérvár |
Alisca | Szekszárd |
Altinum | Kölked |
Annamatia | Baracs |
Aquincum | Budapest (Óbuda) |
Arrabona | Győr |
Brigetio | Komárom - Szöny |
Budapestum, Budapestinum, Buda Vetus (Latin médiéval) | Budapest |
Caesariana | Baláca |
Campona | Budapest (Nagytétény) |
Cirpi | Dunabogdány |
Contra-Aquincum | Budapest (Pest) |
Contra Constantiam | Dunakeszi |
Gorsium, Herculia | Tác |
Intercisa | Dunaújváros |
Lussonium | Dunakömlőd (de) |
Matrica | Százhalombatta |
Mursella | Mórichida |
Partiscum | Szeged |
Quadrata | Lébény |
Sala | Zalalövő |
Savaria | Szombathely |
Scarbantia | Sopron |
Solva | Esztergom |
Strigonium (Latin médiéval) | Esztergom |
Sopianae | Pécs |
Tricciana | Ságvár |
Valcum | Fenékpuszta (hu) |
Vetus Salina | Adony |
Ulcisia Castra | Szentendre |
Lettonie modifier
Nom latin | Nom français |
---|---|
Rugensis civitas | Riga |
Malte modifier
Nom latin | Nom français |
---|---|
Civitas Victoriosa | Rabat |
Melita, Notabilis | Mdina |
Monaco modifier
Nom latin | Nom français |
---|---|
Monaecum (GOL[3]: Monoecum, Portus Herculis Monoeci) | Monaco |
Norvège modifier
Nom latin | Nom français |
---|---|
Osloensis | Oslo |
Bergensis | Bergen |
Hamarensis | Hamar |
Pays-Bas modifier
Nom latin | Nom français |
---|---|
Ad Duodecimum | lieu inconnu |
Albaniana | Alphen-sur-le-Rhin |
Amivadum | Amersfoort |
Amstelodamum | Amsterdam |
Arenacum | Arnhem |
Blariacum | Blerick |
Carvium | Herwen-De Bijland |
Carvo | Kesteren |
Caspingio | lieu inconnu |
Castra Herculis | Arnhem-Meinerswijk |
Ceuclum | Cuijk |
Coriovallum | Heerlen |
Daventria | Deventer |
Eindovia | Eindhoven |
Elenio | Naaldwijk |
Fectio | Vechten |
Flevum | Velsen |
Forum Hadriani | Voorburg |
Ganuenta | Colijnsplaat |
Grinnes | Rossum |
Horgana | Hargen (en) |
Laurium, Laurum | Woerden |
Lefevanum | Wijk bij Duurstede |
Lugdunum, Lugdunum Batavorum | Katwijk, Brittenburg, Leyde[5] |
Matilo | Leyde-Roomburg |
Mariaucum | Maurik |
Mosae Traiectum | Maastricht |
Municipium Aelium Cananefatum | Voorburg (MAC) |
Nigrum Pullum | Zwammerdam |
Praetorium Agrippina | Fauquemont |
Sablones | Venlo |
Silva Ducis | Bois-le-Duc |
Tablis | lieu inconnu |
Traiectum | Utrecht |
Traiectum ad Mosam | Maastricht |
Ulpia Noviomagus Batavorum (HLU[6]; GOL[3]: Batavodurum, Niumagum, Niwimagum, Neumaia) | Katwijk - Neumagen - Nimwegan, Gueldre |
Venlonum | Venlo |
Vienna (Nederlandia), Vigenna | Vianen |
Vadae | Wageningue |
Pologne modifier
Nom latin | Nom français |
---|---|
Bidgostia | Bydgoszcz |
Bilici-Biala, Bielici-Biala | Bielsko-Biala |
Calisia | Kalisz |
Cervimontium, Mons Cervi (adj. cervimontanus, hirschbergensis) | Jelenia Góra |
Cracovia | Cracovie |
Culmen | Chełmno |
Elbinga, Elbingus, Elbinca, Elbangum, Elbingense castrum | Elbląg |
Gedania, Gedanum, Dantiscum | Gdańsk |
Holsten | Olsztyn |
Ostrovia | Ostrów, Ostrów Wielkopolski |
Posnania, Poznania | Poznań |
Resovia | Rzeszów |
Sandomir | Sandomierz |
Siradia | Sieradz |
Stargardia | Stargard Szczeciński |
Thorunium | Toruń |
Varsovia, Varsavia | Varsovie |
Vratislavia, Wratislavia | Wrocław |
République tchèque modifier
Nom latin | Nom français |
---|---|
Brunna | Brno |
Eburum, Olomutium, Olomucium | Olomouc |
Oppavia | Opava |
Pilsenum, Pilsna | Plzeň |
Praga | Prague |
Znoimium | Znojmo |
Royaume-Uni modifier
Nom latin | Nom français |
---|---|
Aquae Sulis | Bath |
Segontium | Caernarfon |
Isca | Caerleon |
Isca Silurum | Caerwent, près de Chepstow |
Venta Icenorum | Caistor St Edmund |
Durovernum Cantiacorum | Cantorbéry |
Luguvalium | Carlisle |
Moridunum | Carmarthen |
Deva | Chester |
Noviomagus Regnorum | Chichester |
Corinum Dobunnorum | Cirencester |
Camulodunum | Colchester |
Durnovaria | Dorchester |
Dubris | Douvres |
Isca Dumnoniorum | Exeter |
Glevum | Gloucester |
Ratae Coritanorum | Leicester |
Lindum | Lincoln |
Londinium | Londres |
Mamucium | Manchester |
Pons Aelius | Newcastle upon Tyne |
Durobrivae | Rochester |
Verulamium | St Albans |
Calleva Atrebatum | Silchester |
Letocetum | Wall, près de Lichfield |
Venta Belgarum | Winchester |
Viroconium Cornoviorum | Wroxeter |
Eburacum | York |
Russie modifier
Nom latin | Nom français |
---|---|
Archangelopolis (GOL[3]: S. Michaeli Archangeli fanum, Michaelopolis) | Arkhangelsk |
Asovia (GOL[3]: Assovium; HLU[6]: Tanais) | Azov |
Astrachan (HLU[6]: Astrachanum) | Astrakhan |
Casan, Cazan (GOL[3]: Casanum, Kazanum) | Kazan |
Iaroslavia (GOL[3]: Jereslavia) | Iaroslavl |
Moscua, Mosqua, Moscovia (HLU[6]: Moscha) | Moscou |
Novogardia Inferior | Nijni Novgorod |
Novogardia Magna | Novgorod |
Permia | Perm |
Petropolis, Petroburgum (GOL[3]: St. Petri fanum) | Saint-Pétersbourg |
Pscovia | Pskov |
Regiomontium (GOL[3]: Regiomontum, Regalis, Regius) | Kaliningrad, Königsberg |
Resan, Rezan (GOL[3]: Rhezania; HLU[6]: Rezana) | Riazan |
Rostovia | Rostov |
Smolenscum (GOL[3]: Smolska) | Smolensk |
Tueria (GOL[3]: Tuera, Twera) | Tver |
Volodimiria | Vladimir |
Viatcia | Kirov, Viatka |
Viburga, Viburgum Careliorum (GOL[3]: Viburgus) | Vyborg |
Slovaquie modifier
Nom latin | Nom français |
---|---|
Neosolium | Banská Bystrica |
Semnichia | Banská Štiavnica |
Bartpha, Bartfa | Bardejov |
Forum Dominarum | Bátovce |
Pos(s)onium, Istropolis, Danubiopolis, Wratisslaburgium |
Bratislava |
Divinium | Devín |
Celemantia | Iža (Izsa) |
Caesaropolis, Cismarcinum, Forum Caseorum | Kežmarok |
Cassovia | Košice (Cassovie) |
Crempnichia | Kremnica |
Leuconium, Leuchovia | Levoča |
Castrum Novum | Nové Zámky |
Villa Theutonicalis | Poprad |
Fragopolis, Eperiessinum | Prešov |
Gerulata, Gerulatis | Rusovce |
Scepusium, Scepusiensis cominatus | Spiš |
Iglovia, Nova Villa | Spišská Nová Ves |
Latina villa | Spišské Vlachy |
Suburbium, Villa Sub Castro | Spišské Podhradie |
Anavum | Štúrovo (Párkány) |
Laugaricio, Singone | Trenčín |
Tirnavia, Tyrna, Tyrnavia | Trnava |
Crux Sancta, Sancta Crux ad Granum | Žiar nad Hronom |
Solna | Žilina |
Veterosolium, Vetusolium, Solium | Zvolen |
Suède modifier
Nom latin | Nom français |
---|---|
Amalia | Åmål |
Arosia | Västerås |
Boërosia | Borås |
Calmaria | Kalmar |
Caroli Corona | Karlskrona |
Carolina Vetus | Gamla Karleby |
Christinae portus | Kristinehamn |
Christiania | Kristianstad |
Cimbrorum portus | Simrishamn |
Copinga | Köping |
Coronia | Landskrona |
Dalecarlius | Dalälven |
Eckesioea, Ecksium | Eksjö |
Encopia | Enköping |
Falcopia | Falköping |
Gevalia | Gävle |
Gothia | Göteborg |
Halmostadium | Halmstad |
Hiovia | Hjo |
Holmia, Stockholmia | Stockholm |
Hudvicovaldum | Hudiksvall |
Iuncopia | Jönköping |
Lagaholmia | Laholm |
Lidcopia | Lidköping |
Lincopia | Linköping |
Lindesberga, Linda | Lindesberg |
Lula | Luleå |
Lunda | Lund |
Malmogia | Malmö |
Medicorum villa | Medevibrunn |
Nicopia | Nyköping |
Norcopia | Norrköping |
Orebrogia | Örebro |
Oresundae | Öresund |
Pax Mariae | Mariefred |
Pitovia | Piteå |
Schedina | Skövde |
Stenbrovium | Stenbro |
Stocholmia, Holmia | Stockholm |
Sudercopia | Söderköping |
Telga | Tälje (sv) |
Upsala | Uppsala |
Uraniburgum | Uranienborg |
Urbs Mariae | Mariestad |
Vadstenium | Vadstena |
Vemmaria, Wemmaria | Vimmerby |
Vexionia | Växjö |
Visingsburgum, Wisingsburgum | Visingsborg |
Ystadium, Istadium, Ustadium | Ystad |
Suisse modifier
Nom latin | Nom français |
---|---|
Acaunum, Agaunum | Saint-Maurice |
Sedunum | Sion |
Ad Fines | Pfyn |
Aquae Helveticae | Baden |
Arbor Felix | Arbon |
Augusta Raurica | Kaiseraugst |
Aventicum | Avenches |
Basilia, Basilea | Bâle |
Berna | Berne |
Brienzola | Brienz |
Brunntrudum, Bruntraut | Porrentruy |
Curia | Coire |
Eburodunum | Yverdon-les-Bains |
Genava | Genève |
Lousonna | Lausanne |
Minnodunum | Moudon |
Morgiis | Morges |
Noviodunum (Colonia Iulia Equestris) | Nyon |
Octodurum | Martigny |
Petinesca | Studen |
Ponczirrum | Baltschieder |
Solodurum/Salodurum | Soleure |
Suitia | Schwytz |
Tugium | Zoug |
Turicum, Tiguri | Zurich |
Urba | Orbe |
Vibiscum | Vevey |
Vindonissa | Windisch |
Vitudurum | Winterthour |
Eburodunum | Yverdon-les-Bains |
Ukraine modifier
Nom latin | Nom français |
---|---|
Chiovia, Kiovia | Kiev |
Leopolis | Lviv |
Novogardia Severiae | Novhorod-Siverskyï |
Pereaslavia | Pereiaslav |
Notes modifier
- En réalité latinisé, puisque la plupart de ces noms n'a pas de sens en latin, mais dans d'autres langues comme le celtique, etc. et / ou sont postérieurs à la disparition du latin comme langue vivante.
- Laurent Eschard, dictionnaire géographique portatif ou description des empires, royaumes, républiques... des quatre parties du monde... Paris, Auguste Delalain, 1810, p. 729
- GOL: J.G. Th.Graesse, Orbis latinus: Lexikon lateinischer geographischer Namen des Mittelalters und der Neuzeit (1909). Un travail méticuleux de chercheurs allemands et disponible en ligne. Il faut cependant comprendre les noms de pays en allemand, tels qu'ils étaient en 1909.
- « origine du nom lutosa | Lutosa », sur www.lutosa.com (consulté le )
- À la période humaniste, on pensait que Leyde provenait du site romain de Lugdunum Batavorum, et c'est donc ce nom latin qui servait à désigner Leyde
- HLU : Hofmann, Johann Jacob (1635-1706) : Lexicon Universale